ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Η Φυσιολογία καθιερώθηκε ως βασική επιστήμη της ιατρικής στα τέλη του 19ου αιώνα και εξελίχθηκε ως επιστήμη αναπόσπαστη από την Ιατρική. Η εξέλιξη αυτή επιταχύνθηκε σημαντικά μέσω της ανάπτυξης ειδικού τεχνολογικού εξοπλισμού που συχνά απαιτούσε συσκευές και όργανα σχεδιασμένα και κατασκευασμένα για συγκεκριμένο σκοπό στο πλαίσιο της μελέτη της φυσιολογίας των ζώων και του ανθρώπου.
Aρκετά από αυτά τα όργανα (κυμ(ατ)ογράφοι, μετατροπείς, πηνία επαγωγής, γαλβανόμετρα, βελόνες καταγραφής, μοχλοί) προμηθεύτηκαν νωρίς από το ΕΚΠΑ με σκοπό την εκπαίδευση νέων επιστημόνων και προσέφεραν σημαντικές γνώσεις και εμπειρία για την μελέτη της φυσιολογίας στους τότε νέους γιατρούς.
Ένα άλλο σημαντικό εκπαιδευτικό βοήθημα των φοιτητών της Ιατρικής και των ερευνητών ήταν οι απεικονιζόμενες σε χειροποίητους χάρτες παραστάσεις ανθρωπίνων οργάνων και διεξαγωγής πειραμάτων. Το Μουσείο Φυσιολογίας διαθέτει στην συλλογή του 22 τέτοιους χάρτες.

Ευχαριστούμε τον κ. Π. Λεμπέση Βιολόγο & τον κ. Π. Λάζο Φυσικό, Καθηγητή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, για την πολύτιμη βοήθεια τους στην καταγραφή των οργάνων.

Χρονοσκόπιο (E. Zimmermann, Leipzig-Berlin, 1900)

Τα χρονοσκόπια είναι όργανα για τη μέτρηση πάρα πολύ μικρών χρονικών διαστημάτων.
Το χρονοσκόπιο Hipp εφευρέθηκε το 1847 από τον Γερμανό ωρολογοποιό Matthäus Hipp (1813-1893) .
δευτερολέπτου).
Εξαιρετικά σπάνιο χρονοσκόπιο με κιβώτιο κίνησης με τροχαλία και βάρος και επίσης ηλεκτρική διαφυγή, τοποθετημένος σε δρύινη βάση με αυλακωτές κολώνες.

Αντηχεία Helmholtz (ή Aκουστικά Aντηχεία) 1863

Τα αντηχεία του Helmholtz είναι γυάλινες ή μεταλλικές (όπως στο παράδειγμα της συλλογής του μουσείου) σφαίρες σχεδιασμένες έτσι ώστε ή κάθε μία να επιλέγει και να ενισχύει μόνο μία συγκεκριμένη συχνότητα από τους ήχους του περιβάλλοντος. Κάθε σφαίρα έχει δύο αντιδιαμετρικά ανοίγματα, με το ένα σημαντικά μεγαλύτερο από το άλλο. Το μικρό άνοιγμα τοποθετείται εντός του αυτιού του παρατηρητή, ώστε να καλύπτει τον ακουστικό σωλήνα. Η τοποθέτηση κεριού στα σημεία επαφής ανάμεσα στη σφαίρα και το αυτί βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της διάταξης. Ο ήχος του περιβάλλοντος εισέρχεται στην κοιλότητα από το μεγάλο άνοιγμα. Ο παρατηρητής ακούει μόνο ήχο με τη συχνότητα που επιλέγει το αντηχείο αν και μόνο αν αυτός ο ήχος υπάρχει ήδη στο περιβάλλον. Με άλλα λόγια, τα αντηχεία λειτουργούν ως αναλυτές του ήχου. Ουσιαστικά, ο αέρας εντός του αντηχείου εκτελεί μία εξαναγκασμένη ταλάντωση με διεγέρτη τον ήχο του περιβάλλοντος και συχνότητα ταλάντωσης την ιδιοσυχνότητα, η οποία εξαρτάται από τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του.
Σύμφωνα με τον Helmholtz, τα αντηχεία μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά το αυτί να διαχωρίσει ήχους που δεν είναι δυνατόν να γίνουν αλλιώς αντιληπτοί μέσα στο συνονθύλευμα ήχων του περιβάλλοντος. Ο παρατηρητής μπορεί να κατευθύνει την ακουστική προσοχή του χρησιμοποιώντας τα αντηχεία ως βοηθήματα. Μόλις, όμως, μάθει τι να ακούει, ο παρατηρητής μπορεί πλέον να καταργήσει την εξωτερική υποστήριξη .

Stanley Fuller’s Spiral calculator(by W F Stanley 1953 Model)

Κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1878, η συγκεκριμένη κυλινδρική μηχανική αριθμομηχανή ήταν το πιο προηγμένο εργαλείο υπολογισμού της εποχής του. O κυλινδρικός σχεδιασμός εξασφαλίζει την ίδια υπολογιστική ισχύ με μία αντίστοιχη μηχανική αριθμομηχανή ευθύγραμμης ολίσθησης με μήκος άνω των 25 μέτρων. Εφευρέθηκε από τον George Fuller (1829-1907) καθηγητή μηχανολογίας στο Queen’s University στο Belfast.

88 Συσκευή Επίδειξης Κυματικής Διάδοσης Baird & Talcot.jpg

Συσκευή Επίδειξης Διάδοσης Εγκάρσιου Κύματος (Wave Propagation Demonstration Apparatus). Κατασκευαστής: Baird & Tatlock, 1910-1930

Επίδειξη του εγκάρσιου κυματικού (transverse wave) μοντέλου του φωτός. Χρησίμευσε ως βοήθημα στη διδασκαλία της κυματικής φύσης του φωτός.
Οι φυσικοί πίστευαν ότι το φως είναι ένα εγκάρσιο κύμα που κινείται μέσα σε ένα μέσο, παρόμοιο με τον ήχο που κινείται στον αέρα. Η έννοια αυτή αναπαρίσταται οπτικά με τη συσκευή επίδειξης διάδοσης κυμάτων. Όταν περιστρέφεται ο στρόφαλος, οι κάθετες ράβδοι κινούνται πάνω και κάτω από έναν διαμορφωμένο άξονα κίνησης. Η κίνησή τους σχηματίζει ένα ημιτονοειδές κύμα που κινείται οριζόντια κατά μήκος της γραμμής των ράβδων. Το φαινόμενο της πόλωσης συνεπάγεται ότι και το φως είναι εγκάρσιο κύμα